دکتر شریعتی جستجوگری در مسیر شدن

بسم الله الرحمن الرحیم

کتاب «دکتر شریعتی؛ جستجوگری در مسیر شدن» مجموعه ای از سخنرانی های آیت الله شهید دکتر سید «محمد حسینی بهشتی»

باز هم یک کتاب کوتاه که خیلی زود هم میشه خوند. کتاب همون طور که از اسمش بر می آید نظر دکتر بهشتی در مورد دکتر شریعتی اه که تمام مطالب مربوط به بعد از وفات (شهادت) دکتر شریعتی می شه.

بخش اول کتاب، یک یادواره ای اه انگار که درش دکتر بهشتی در مورد دکتر شریعتی سخنرانی کرده و نظراتش رو پیرامون کتاب ها، روش، شخصیت علمی و جایگاه شریعتی می گیه.

بخش دوم، مربوط به پاسخ دکتر بهشتی به آقای مصباح اه. آقای مصباح در کلاس درسش ایراداتی رو به کتاب خاتمیت دکتر شریعتی وارد کرده و ایرادات شدیدی هم هست و از دانشجوهاش میخواد که برند تحقیق کنند و اگر به این جمع بندی رسیدن که برداشت آقای مصباح درسته حکم به الحاد شریعتی بدهند و اگر برداشتش غلطه بیان بهش بگن و اون هم از اشتباه در بیاد (که در نوع خودش حق پذیری آقای مصباح رو نشون میده). در همین راستا، دانشجوها به دکتر بهشتی مراجعه کردند و از ایشون نظر خواستن که دکتر هم طی یکی دو سخنرانی (بعد از مدتی تحقیق و مطالعه البته) پاسخ موارد رو مطرح میکنه (چون این ماجرا بعد فوت شریعتی بوده لذا دسترسی به خود ایشون وجود نداشته) که در نهایت بر اساس نظر ایشون حداقل، برداشت آقای مصباح غلط بوده. در خلال این ماجرا، نکات بسیار خوبی رو هم میشه در مورد شخصیت عدالت گرا و منصف خود شهید بهشتی فهمید و هم روش بحث و نقد رو شناخت و هم شخصیت دکتر شریعتی واضح تر میشه.

بخش سوم کتاب چند مصاحبه با دکتر بهشتی در مورد مرحوم شریعتی اه. که عمده مطالب این بخش هم تکراری اما درش نکات جدیدی هم وجود داره.

اصلی ترین نکته ای که دکتر بهشتی در مورد شریعتی مطرح می کنه چیزی اه از زبان خود شریعتی؛ وقتی میگی شریعتی این رو گفته باید بگی شریعتی این رو در چه سالی گفته؟ چون انسان پویا (که از این لفظ خیلی برای توصیف دکتر شریعتی استفاده می کنه) در حال تکامل اه، و اتفاقا این رو یک نکته مثبت ایشون می دونه که حالت جماد نداشته و حتی در یک جلسه حضوری به شهید بهشتی پیشنهاد داده بود که بیا قبل سخنرانی من شما بگیر مطالب رو نقد کن بگو کجاهاش غلطه ! (چه قدر تواضع و حق طلبی!) و خود شهید بهشتی این ویژگی شریعتی رو که همه جا هم گفته بهترین نشونه برای حق گرایی و در مسیر رشد بودن ایشون میدونه.

مثال هایی هم از این موضوع در متن کتاب آورده و تاکید اصلی هم اینه که نظرات سالهای اخیر شریعتی از نظرات ابتدایی اش پخته تر و بهتر بودند اما به هر حال، ایشون چون اسلام شناسی اش در حال تکامل بوده لذا نمیشه قطعا گفت که درست میگه. و برداشت من از حرف شهید بهشتی این بود که کتاب های شریعتی رو بخونید ولی با فکر و اگر شکی ایجاد شد برید دنبالش چون خود شریعتی هم معتقد بود که شاید چاهایی از حرف هاش اشتباه باشه.

یک موضوع جالب، بحث تاثیر گذاری بر دانشجویان خارجی بود. شهید بهشتی 2 عامل رو در بیداری دانشجویان خارجی سهیم می دونه یکی نامه های امام و دومی سخنرانی های شریعتی. و میگه اون موقع که هنوز امام نیومده بود به پاریس فقط شریعتی بود که حرفاش مردم رو جذب می کرد. و مثال می زنه که سخنرانی های شریعتی مثل سفره بود و بقیه مثل مخلفات اون سفره. (این رو بعد از انقلاب گفته بود و در جواب به آدم هایی که داشتن سهم خودشون رو از بیداری و تاثیر گذاری در انقلاب می گفتن.)

و این بخش رو هم به عنوان حسن ختام از متن اصلی کتاب میارم :

بنابراین این دو نقیصه در دکتر بود: پرخاشگری های بسیار نابجا - یا اگر هم به جا بود بیش از حد بود - و ستایشگری های نابجا، یا اگر هم بجا بود بیش از حد بود.

توصیه می کنم قبل از خوندن کتاب های دکتر شریعتی این کتاب رو در مورد ایشون بخونید.

-------------

پی نوشت 1 : امروز فهمیدم که دکتر بهشتی اسمش محمد حسین نبوده بلکه محمد بوده و فامیلیش هم بهشتی نبوده بلکه حسینی بهشتی بوده! :) حقا حسینی بود ایشون.

پی نوشت 2 : این کتاب های کوتاه رو در مسیر می برم و میخونم برا همینم هی زود به زود تموم میشه ولی در کنارش یک کتاب عظیم دارم می خونم که ان شاء الله بعد از تموم شدن وزن عظیمی به این وبلاگ میده. :)

پی نوشت 3 : هرچند در متن هم اشاره کردم، فکر کنم بارزترین ویژگی بهشتی همین صراحت و عدم مماشات و مصلحت طلبی اه. با اینکه بازرگان از ایران رفت صریحا میگه تاثیر صحبت های ایشون در دانشجویان خارجی زیاد بوده و در انقلاب نقش داشته ولی در سیاست خارجی خصوصا در مورد رابطه ایران و آمریکا نظرش مورد تایید نیست.

پی نوشت 4 : گاها جمله ای گفته می شه با مفهوم اینکه «نبین کی میگه ببین چی میگه» و من خودم با این جمله مشکل دارم. در متن این کتاب دیدم که شهید بهشتی هم میگه در بحث مسائل دینی قائل به این جمله نیستم!

پی نوشت 5 : آدم وقتی حوصله داشته باشه چقدر زیاد میتونه در مورد یه کتاب کوتاه بنویسه :))